Rak pęcherza moczowego (ang. bladder cancer) jest dziesiątą najczęstszą przyczyną śmierci z powodu nowotworów na świecie. Przy początkowym rozpoznaniu, niemal 75–80% przypadków stanowi rak pęcherza moczowego nienaciekający mięśniówki, natomiast u 20–25% pacjentów choroba ta przechodzi w postać naciekającą mięśniówkę w ciągu ich życia. Na obecnym etapie chemioterapia śródpęcherzowa jest podstawowym standardem leczenia w przypadku wysokiego ryzyka raka pęcherza moczowego nienaciekającego mięśniówki po przezcewkowej resekcji guza pęcherza moczowego. Niemniej jednak, istnieją wciąż dwa poważne wyzwania utrudniające osiągnięcie pożądanego efektu terapeutycznego. Oporność na chemioterapię stopniowo rozwija się u około 70% pacjentów. Z drugiej strony, ingerencja w fizjologiczne cechy pęcherza prowadzi do niskiego wskaźnika wchłaniania leków wlewowych.

W badaniu z 2021 roku analizowano przeciwnowotworowe działanie i molekularne mechanizmy wywołane przez CBD w komórkach raka pęcherza moczowego oraz stworzono system dostarczania leków oparty na dodatnio naładowanych nanocząsteczkach poli(kwasu mlekowego i glikolowego) (PLGA) pokrytych chitozanem (CS) i zawierających CBD. To badanie szczegółowo przeanalizowało mechanizm przeciwnowotworowego działania CBD i stworzyła podstawy do przyszłego rozwoju strategii dostarczania leków przez perfuzję pęcherza moczowego.

Spis treści

1. Charakterystyka nowotworu, jakim jest rak pęcherza moczowego

2. Kannabidiol – mechanizm działania na komórki rakowe

3. Konopny CBD w terapii raka pęcherza moczowego – badanie z 2021 roku

4. Perspektywy kliniczne i wyzwania w stosowaniu CBD na nowotwory

5. Podsumowanie - przyszłość CBD w leczeniu raka układu moczowego

6. Źródło

Charakterystyka nowotworu jakim jest rak pęcherza moczowego

Rak pęcherza moczowego jest złożoną chorobą, której etiologia jest wieloczynnikowa. Do najważniejszych czynników ryzyka zalicza się palenie tytoniu, kontakt z substancjami chemicznymi (zwłaszcza związki aromatyczne) oraz przewlekłe infekcje dróg moczowych. Najczęściej diagnozowanym typem raka pęcherza jest rak urotelialny, stanowiący około 90% przypadków. Pomimo postępów w diagnostyce i leczeniu, pacjenci z zaawansowanym rakiem pęcherza często doświadczają nawrotów choroby i mają ograniczone szanse na długotrwałe przeżycie.

Obecnie stosowane terapie, takie jak chirurgia, radioterapia, chemioterapia oraz immunoterapia, mają swoje ograniczenia. Skutki uboczne tych metod, jak również oporność nowotworów na leczenie, skłaniają naukowców do poszukiwania alternatywnych metod leczenia. Jednym z obiecujących kierunków badań jest zastosowanie kannabinoidów, z których najwięcej uwagi poświęca się kannabidiolowi (CBD).

Kannabidiol – mechanizm działania na komórki rakowe

Kannabidiol (CBD) jest jednym z głównych kannabinoidów występujących w roślinach konopi. W przeciwieństwie do delta-9-tetrahydrokannabinolu (THC), nie wykazuje on działania psychoaktywnego, co czyni go bardziej akceptowalnym w kontekście medycznym. CBD oddziałuje na układ endokannabinoidowy, który odgrywa kluczową rolę w regulacji wielu procesów fizjologicznych, w tym modulacji odpowiedzi immunologicznej, apetytu, bólu, a także rozwoju komórek nowotworowych.

Mechanizm działania CBD w kontekście nowotworów nie jest jeszcze w pełni poznany, jednak badania sugerują, że kannabidiol może wpływać na wiele ścieżek molekularnych związanych z proliferacją komórek nowotworowych, angiogenezą, migracją komórek oraz apoptozą. W szczególności, CBD może modulować aktywność receptorów kannabinoidowych, a także innych receptorów, takich jak receptory serotoninowe, waniloidowe, czy PPAR-gamma, co może prowadzić do zahamowania wzrostu nowotworu.

Czynniki ryzyka raka pęcherza moczowego

Konopny CBD w terapii raka pęcherza moczowego – badanie z 2021 roku

W badaniu przeprowadzonym w 2021 roku i opublikowanym w „Frontiers in Pharmacology”, przeanalizowano wpływ kannabidiolu na komórki raka pęcherza moczowego. Badacze skupili się na ocenie, w jaki sposób CBD wpływa na żywotność, proliferację oraz migrację komórek nowotworowych in vitro.

Wyniki badań wykazały, że kannabidiol znacząco hamuje namnażanie komórek raka pęcherza moczowego w sposób zależny od dawki. Co więcej, CBD indukuje apoptozę, czyli programowaną śmierć komórek nowotworowych, co jest kluczowym mechanizmem przeciwnowotworowym. Mechanizm ten związany jest z aktywacją receptorów kannabinoidowych CB2, jak również z modulacją szlaków sygnałowych MAPK i PI3K/AKT, które odgrywają kluczową rolę w regulacji przeżywalności komórek nowotworowych.

Ponadto, badania wykazały, że CBD hamuje migrację komórek nowotworowych, co sugeruje, że kannabidiol może również ograniczać potencjał przerzutowy raka pęcherza moczowego. Zdolność do hamowania migracji komórek jest szczególnie istotna w kontekście raka, ponieważ przerzuty są główną przyczyną śmierci pacjentów z nowotworami.

Perspektywy kliniczne i wyzwania w stosowaniu CBD na nowotwory

Chociaż wyniki badań in vitro są obiecujące, przed CBD stoi jeszcze wiele wyzwań, zanim stanie się powszechnie stosowanym lekiem przeciwnowotworowym. Przede wszystkim konieczne są dalsze badania kliniczne, które potwierdzą skuteczność i bezpieczeństwo stosowania CBD u pacjentów z rakiem pęcherza moczowego.

Jednym z głównych wyzwań jest określenie dawkowania, stężenia oraz drogi podania CBD. W badaniach in vitro stosowane są często dawki, które mogą być trudne do osiągnięcia w warunkach klinicznych bez wywoływania działań niepożądanych. Ponadto, biodostępność CBD po podaniu doustnym jest niska, co może ograniczać jego skuteczność. Dlatego też badania nad alternatywnymi metodami podania, takimi jak podanie wziewne lub przezskórne, mogą być kluczowe dla przyszłego zastosowania CBD w onkologii.

Kolejnym aspektem, który wymaga dalszych badań, jest interakcja CBD na raka z innymi lekami przeciwnowotworowymi. Wstępne dane sugerują, że CBD może działać synergistycznie z niektórymi chemioterapeutykami, co mogłoby zwiększyć skuteczność terapii. Jednakże, istnieje również ryzyko interakcji farmakokinetycznych, które mogą wpływać na metabolizm innych leków, co musi być dokładnie zbadane przed wprowadzeniem CBD w walce z rakiem do standardowej opieki onkologicznej.