Postęp badań w leczeniu chorób naczyniowych za pomocą kannabidiolu (CBD)

W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny rozwój badań nad potencjalnym zastosowaniem kannabidiolu (CBD) w medycynie, zwłaszcza w kontekście leczenia chorób naczyniowych. Kannabidiol, będący jednym z głównych składników rośliny konopi, zyskał uznanie ze względu na swoje właściwości terapeutyczne, które mogą oferować nowe perspektywy w leczeniu szerokiego spektrum schorzeń. Niepsychoaktywny charakter CBD, w przeciwieństwie do THC (tetrahydrokannabinolu), sprawia, że jest on bezpieczny w użyciu, otwierając drogę do jego zastosowań medycznych.

Choroby naczyniowe, takie jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, udary mózgu, niedrożność tętnic czy zapalenie naczyń krwionośnych, stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. Tradycyjne metody leczenia tych schorzeń często opierają się na farmakoterapii, która może wiązać się z różnorodnymi skutkami ubocznymi. W tym kontekście, potencjał CBD jako substancji o działaniu przeciwzapalnym, przeciwutleniającym oraz zdolności do modulacji funkcjonowania układu naczyniowego, budzi duże zainteresowanie wśród naukowców.

Postępy w badaniach nad CBD w kontekście chorób naczyniowych mogą przynieść przełom w podejściu do terapii. Wstępne wyniki badań sugerują, że CBD może obniżać ciśnienie krwi, zapobiegać tworzeniu się zakrzepów, a także poprawiać funkcję śródbłonka, co jest kluczowe w zapobieganiu chorobom naczyniowym. Ponadto, zastosowanie CBD może minimalizować ryzyko powikłań związanych z tradycyjnymi metodami leczenia, oferując pacjentom bezpieczniejszą i bardziej naturalną opcję terapii.

Spis treści

1. Co to jest układ endokannabinoidowy?

2. Układ endokannabinoidowy i właściwości CBD a choroby naczyniowe

3. Miażdżyca i ryzyko choroby wieńcowej a kannabidiol

4. Działanie kannabidiolu na wysokie ciśnienie krwi wywołane stresem

5. Przeciwzapalny kannabidiol w chorobie naczyniowej związanej z cukrzycą

6. Właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające CBD w łagodzeniu uszkodzeń niedokrwienno-reperfuzyjnych po zawale serca

7. Podsumowanie

8. Źródło

Co to jest układ endokannabinoidowy?

Endogenny układ kannabinoidowy (ECS) to jak sieć komunikacyjna w naszym organizmie, która działa za pomocą specjalnych substancji zwanych endokannabinoidami, takich jak anandamid i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG), oraz receptorów CB1 i CB2. Te substancje i receptory działają razem, kontrolując wiele funkcji w naszym ciele, od naszego nastroju po to, jak czujemy ból.

Anandamid i 2-AG to jak klucze, które pasują do zamków, czyli receptorów CB1 i CB2. Kiedy te "klucze" wpasowują się w "zamki", aktywują różne procesy w naszym ciele. Na przykład, mogą wpływać na to, jak czujemy ból, nasz apetyt, a nawet jak reagujemy na stres.

Układ endokannabinoidowy i wlaściowości CBD a choroby naczyniowe

Układ endokannabinoidowy (ECS) pomaga utrzymać nasze ciało w równowadze, co naukowcy nazywają homeostazą. To znaczy, że układ endokannabinoidowy może się dostosowywać, kiedy w naszym ciele dzieje się coś, co zaburza tę równowagę, na przykład kiedy jesteśmy chorzy. Jednak w niektórych sytuacjach, szczególnie podczas chorób serca, ten system może działać inaczej. W zdrowym sercu układ endoakannabinoidowy działa na niskim poziomie, ale w przypadku problemów z sercem jego aktywność może się zwiększać. Z jednej strony, endokannabinoidy działające na receptory CB2 mogą pomagać w łagodzeniu stanów zapalnych, co jest dobre dla serca. Ale z drugiej strony, te same substancje mogą też wiązać się z receptorami CB1 w sercu pod wpływem stresu i powodować niekorzystne efekty, jak na przykład zwiększenie ryzyka śmierci komórek serca.

Ciekawe jest to, że używanie THC czy mocnych syntetycznych kannabinoidów może wpłynąć na układ endokannabinoidowy w sposób, który nie zawsze jest korzystny dla serca. U niektórych ludzi może to prowadzić do poważnych problemów z sercem, takich jak nietypowa kardiomiopatia czy zaburzenia rytmu serca. Z kolei CBD nie tylko aktywuje receptor CB2, ale także hamuje aktywację receptora CB1 poprzez regulację allosteryczną, wywierając w ten sposób działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne.

Efekty terapeutyczne i mechanizmy CBD w typowych chorobach naczyniowych

Miażdżyca i ryzyko choroby wieńcowej a kannabidiol

Choroba wieńcowa wynika z obecności blaszek miażdżycowych, które powodują zwężenie lub nawet zablokowanie tętnicy wieńcowej, co skutkuje niedokrwieniem mięśnia sercowego, brakiem tlenu i martwicą. Układ endokannabinoidowy może pomagać w ochronie serca zarówno przy problemach nagłych, jak i długotrwałych spowodowanych przez niedokrwienie (gdy serce nie dostaje wystarczająco krwi) oraz przez reperfuzję (kiedy krążenie krwi zostaje przywrócone).

Również krótkie przygotowanie serca do niedokrwienia może pomóc w ochronie, ale blokowanie obu typów receptorów uniemożliwia to. Ciekawie, w jednym z badań na szczurach, pewien związek zmniejszył rozmiar zawału serca działając przez receptory CB2. Wykazano, że działanie przeciwarytmiczne CB2 może polegać na zmniejszeniu pewnego związku w komórkach, który jest związany z ryzykiem arytmii. Inne badania pokazują podobne efekty ochronne. Naukowcy odkryli również, że CB2, a nie CB1, odgrywa kluczową rolę w ochronie serca przed uszkodzeniami spowodowanymi przez toksyny bakteryjne oraz stres cieplny.

Dodatkowo, badania nad mysimi komórkami sercowymi pokazują, że pewien związek wspiera serce na początkowych etapach niedokrwiennej choroby serca, pomagając komórkom sercowym przystosować się i chronić przed śmiercią komórkową, a także promuje bardziej zrównoważoną reakcję zapalną w makrofagach. Pokazuje to, jak ECS może chronić serce na różne sposoby. Badania nad komórkami serca w warunkach niedokrwienia pokazały, że komórki bez receptora CB2 są bardziej podatne na śmierć, co podkreśla ochronną rolę CB2. Te wyniki są obiecujące dla dalszych badań nad ochroną serca.

Na podstawie dotychczasowych badań wykazano, że kannabidiol (CBD) wykazuje działanie ochronne przeciwko chorobie wieńcowej poprzez:

regulację metabolizmu lipidów
- Kannabidiol poprawia profil lipidowy mięśni poprzez wpływ na ekspresję transporterów kwasów tłuszczowych.
hamowanie nieprawidłowych stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego
- CBD jest ujemnym allosterycznym modulatorem receptorem CB1, które znajdują się głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, a ich aktywacja sprzyja stresowi oksydacyjnemu i stanom zapalnym,
- CBD jest odwrotnym agonistą receptorów CB2, które są zlokalizowane głównie w układzie odpornościowym, a ich aktywacja hamuje stres oksydacyjny i stany zapalne.

Działanie kannabidiolu na wysokie ciśnienie krwi wywołane stresem

System endokannabinoidowy może wpływać na regulację ciśnienia krwi na dwa sposoby: przez działania w mózgu oraz działania na poziomie całego ciała. Gdy podajemy kannabinoidy bezpośrednio do mózgu, mogą one zarówno obniżyć jak i podnieść aktywność nerwową w zależności od miejsca podania. Na przykład, wstrzyknięcie ich do pewnych obszarów mózgu szczurów może zmniejszyć aktywność nerwową, a do innych obszarów - zwiększyć.

Jeśli chodzi o działanie na poziomie ciała, aktywacja receptora kannabinoidowego CB1 w sercu może spowolnić pracę serca i zmniejszyć siłę jego skurczów, co działa niezależnie od mózgu. Te dwa sposoby działania mogą wywołać trzyfazową reakcję po podaniu kannabinoidów dożylnie: początkowy spadek ciśnienia krwi, krótkotrwały wzrost ciśnienia, a na końcu długotrwałe obniżenie ciśnienia u osób z nadciśnieniem tętniczym.

W przypadku wysokiego ciśnienia krwi, system endokannabinoidowy może być nadmiernie aktywowany jako sposób na ograniczenie wysokiego ciśnienia i zmniejszenie obciążenia serca. Na przykład, u osób z różnymi typami wysokiego ciśnienia stwierdzono zwiększoną aktywność tego systemu. Znane jest, że palenie konopi indyjskiej szybko zwiększa tętno, ale zazwyczaj nie wpływa na długoterminowe zmiany ciśnienia krwi, chyba że konopia indyjska jest używana przewlekle.

Badania pokazują, że system endokannabinoidowy może odgrywać rolę w regulacji ciśnienia krwi, szczególnie w kontekście rozwoju wysokiego ciśnienia. Leki, które zwiększają poziomy endokannabinoidów, były badane jako potencjalne metody leczenia wysokiego ciśnienia krwi, ale istnieją wyzwania, takie jak szybki rozwój tolerancji na te substancje i trudności z oddzieleniem ich działań na mózg od działań na ciało.

Mimo zdolności CBD do kontrolowania napięcia ścian naczyń i rozszerzania naczyń krwionośnych, nie wywiera on znacznego wpływu na skurczowe, rozkurczowe ani średnie ciśnienie tętnicze w warunkach fizjologicznych. Regulacja ciśnienia krwi obejmuje nie tylko napięcie ścian naczyń, ale także pracę serca, rytm serca i działanie układu nerwowego. Organizm ma silną zdolność regulacji ciśnienia krwi w warunkach fizjologicznych. CBD może rozszerzać naczynia krwionośne, ale słabo wpływa na pracę serca i rytm serca. Jednakże badania sugerują, że kannabidiol może mieć korzystny wpływ na nadciśnienie wywołane stresem poprzez:

aktywację receptora 5-HT1A i powodując rozszerzenie naczyń,
właściwości uspokajające CBD, które mogą bezpośrednio hamować aktywność współczulnego układu nerwowego,
bezpośrednie zmniejszanie częstości akcji serca, pojemności minutową serca i ciśnienia krwi.

Przeciwzapalny kannabidiol w chorobie naczyniowej związanej z cukrzycą

Cukrzyca stanowi duże ryzyko w rozwoju choroby naczyniowej, co może spowodować miażdżycę, prowadząc do zawężenia lub nawet całkowitej blokady naczyń krwionośnych, co powoduje powstawanie retinopatii cukrzycowej, glomerulopatii cukrzycowej i stopy cukrzycowej. Te zmiany chorobowe są ściśle związane z zaburzeniami funkcji komórek śródbłonka, stanem zapalnym naczyń krwionośnych i stresem oksydacyjnym. Stąd istotne znaczenie ma utrzymywanie odpowiedniego poziomu glukozy we krwi podczas leczenia choroby naczyniowej. Chociaż stosowanie CBD u pacjentów z cukrzycą typu 2 nie wpływa na poziom glukozy we krwi ani nie zwiększa ich wrażliwości na insulinę, może przynieść ulgę w uszkodzeniach naczyń związanych z cukrzycą.

Trzy główne mechanizmy stojące za terapeutycznym działaniem CBD na schorzenia naczyniowe to:

łączenie się z receptorem CB2 i redukcja stanu zapalnego naczyń spowodowanego hiperglikemią,
zmniejszanie dysfunkcji komórek śródbłonka wywołanej hiperglikemią i poprawa funkcji barierowych komórek poprzez blokowanie aktywacji szlaku p38 MAPK spowodowanej hiperglikemią,
redukcja stresu oksydacyjnego powodowanego hiperglikemią, poprzez zmniejszenie produkcji mitochondrialnego nadtlenku (mtSO) i tworzenie się 3-nitrotyrozyny, zapewniając ochronę dla śródbłonka naczyniowego.

Właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające CBD w łagodzeniu uszkodzeń niedokrwienno-reperfuzyjnych po zawale serca

Badania na modelach zwierzęcych z zawałem serca wykazały, że podawanie kannabidiolu jest skuteczniejsze w redukcji obszaru zawału serca, zmniejszeniu rytmu komorowych zaburzeń serca, zwiększeniu przepływu krwi w obszarze niedoboru perfuzji, hamowaniu agregacji płytek krwi oraz łagodzeniu apoptozy komórek mięśnia sercowego spowodowanej niedokrwieniem, w porównaniu z innymi metodami leczenia.

Możliwe sposoby działania CBD na ochronę po zawale serca obejmują:

kannabidiol łączy się bezpośrednio z receptorem CB2, co prowadzi do działania przeciwzapalnego,
CBD oddziałuje z receptorem adenozynowym A1, co hamuje uwalnianie substancji wywołujących arytmie przez płytki krwi, zmniejszając ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu komorowego po zawale serca,
CBD wiąże się z receptorami 5-HT1A, które powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych w obszarze niedotlenienia i zwiększają przepływ krwi w obszarze niedoboru perfuzji, co zmniejsza apoptozę komórek mięśnia sercowego wywołaną brakiem tlenu. Dodatkowo, interakcja CBD z receptorami 5-HT1A może hamować miejscową agregację płytek krwi i tworzenie zakrzepów.

Podsumowanie

W ostatnich latach obserwujemy znaczący wzrost zainteresowania potencjałem terapeutycznym kannabidiolu (CBD), zwłaszcza w kontekście leczenia osób cierpiących na choroby naczyniowe oraz spowolnienia postępu choroby. CBD, będący jednym z głównych składników aktywnych konopi, zyskał uznanie ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające oraz potencjalną zdolność do obniżania ciśnienia krwi. Te właściwości czynią go obiecującym kandydatem do badań nad nowymi metodami leczenia różnych stanów związanych z układem krwionośnym.

Badania nad CBD w kontekście zmniejszenia ryzyka chorób naczyniowych skupiają się przede wszystkim na jego wpływie na ciśnienie krwi, zdolności do ochrony przed uszkodzeniami naczyń krwionośnych oraz potencjale w zmniejszaniu stanów zapalnych i oksydacyjnych stresów, które mogą przyczyniać się do rozwoju tych chorób. Wyniki wstępnych badań są obiecujące, sugerując, że kannabidiol może obniżać wysokie ciśnienie krwi oraz poprawiać funkcjonowanie naczyń krwionośnych poprzez promowanie relaksacji i rozszerzenia naczyń.

Pomimo tych obiecujących wstępnych wyników, potrzebne są dalsze szczegółowe badania kliniczne nad skutecznością CBD, aby dokładnie zrozumieć mechanizmy działania CBD, określić optymalne dawkowanie i metody podawania, a także ocenić długoterminową skuteczność i bezpieczeństwo stosowania w leczeniu chorób naczyniowych. Kwestie takie jak interakcje z innymi lekami, potencjalne skutki uboczne oraz indywidualne różnice w reakcji są nadal w dyskusji na temat CBD.

Źródło