Padaczka u psa a stosowanie olejku CBD
Padaczka jest częstym zaburzeniem neurologicznym występującym zarówno u psów, jak i u ludzi. U około jednej trzeciej pacjentów z psami jest ona oporna na leczenie i nawet po pojawieniu się nowych leków przeciwpadaczkowych dla ludzi, możliwości leczenia u psów pozostają ograniczone. Patogeneza i patofizjologia padaczki jest intensywnie badana zarówno u ludzi, jak i w modelach gryzoni doświadczalnych na poziomie komórkowym i molekularnym, ale bardzo niewiele wiadomo o przyczynie padaczki u psów.
Przeciwdrgawkowe działanie kannabidiolu (CBD), które zostało potwierdzone wynikami badań na modelach zwierzęcych i badań na ludziach, wzbudziło zainteresowanie lekarzy weterynarii i właścicieli psów. Wykazano, że kannabidiol zmniejsza częstotliwość i intensywność napadów u psów, a w niektórych przypadkach może przynieść ulgę od napadów. Uważa się, że przeciwdrgawkowe działanie CBD wynika z jego zdolności do interakcji z endokannabinoidami, co pomaga regulować aktywność neuroprzekaźników w mózgu. Dodatkowo stwierdzono, że kannabidiol ma również potencjał do zmniejszenia stanu zapalnego, co może pomóc w zmniejszeniu nasilenia napadów. Ponadto, wczesne badania sugerują, że CBD może pomóc w poprawie ogólnej jakości życia psów z padaczką. Konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia tych ustaleń, ale jasne jest, że kannabidiol ma potencjał jako bezpieczna i skuteczna opcja łagodzenia padaczki u psów.
Czym jest epilepsja u psów?
Epilepsja występuje naturalnie u wielu gatunków, w tym u gryzoni, kotów, psów, koni, bydła, kóz, naczelnych i ludzi. Padaczka jest najczęstszym przewlekłym zaburzeniem neurologicznym u psów, a częstość jej występowania szacuje się na około 6%. Padaczka u psów nie jest zwykle różnicowana na zespoły, gdzie u ludzi wyróżnia się ponad czterdzieści zespołów padaczkowych i stanów pokrewnych. Większość psów z nawracającymi napadami nie ma uchwytnej przyczyny i jest klasyfikowana jako padaczka idiopatyczna. Brak klasyfikacji padaczki u psów może wynikać z trudności w opisie i klasyfikacji napadów, a częściowo z tego, że elektroencefalografia (EEG), która jest zapisem spontanicznej aktywności elektrycznej kory mózgowej, nie jest rutynowo stosowana w klinikach neurologii weterynaryjnej.
Czym jest padaczka idiopatyczna u psów?
Uważa się, że większość psów z nawracającymi atakami padaczki ma padaczkę idiopatyczną, to znaczy, że nie można zidentyfikować podstawowej przyczyny napadów. U tych zwierząt badanie neurologiczne, hematologia i biochemia, dynamiczne badanie kwasów żółciowych, stężenie amoniaku w surowicy, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) oraz analiza płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) nie wykazują istotnych nieprawidłowości, chociaż przedłużające się napady lub stan padaczkowy mogą powodować przejściowe deficyty neurologiczne i zmiany w MRI.
Przyczyny napadów padaczkowych
Przyczyna padaczki u psów jest słabo poznana. Sugeruje się, że patofizjologia padaczki polega na zaburzeniu równowagi między pobudzeniem i hamowaniem neuroprzekaźników, a zwiększone pobudzenie lub zmniejszone hamowanie może prowadzić do aktywności epileptycznej w mózgu. Glutaminian jest głównym neuroprzekaźnikiem pobudzającym, a kwas γ-aminomasłowy (GABA) jest głównym neuroprzekaźnikiem hamującym w ośrodkowym układzie nerwowym. Zablokowanie hamowania GABA-ergicznego wywołuje drgawki i dlatego utrata hamowania GABA-ergicznego może być kluczowym w powstawaniu ataku padaczkowego.
Jak CBD działa w przypadku padaczki?
Obecny stan wiedzy przemawia przeciwko funkcjonalnemu znaczeniu receptorów endokannabinoidowych CB1 i CB2 dla przeciwdrgawkowego działania CBD. Jak dotąd, dokładne mechanizmy kontroli napadów padaczkowych przez CBD nie zostały wyjaśnione u zwierząt weterynaryjnych ani u ludzi. Badania eksperymentalne skupiły się jednak na trzech możliwych mechanizmach, które mogą być istotne dla przeciwpadaczkowego działania CBD. Wewnątrzkomórkowe stężenie wapnia ma duży wpływ na uwalnianie neuroprzekaźników z pęcherzyków presynaptycznych, a zatem może w istotny sposób wpływać na pobudliwość. Zgodnie z tą kluczową rolą wewnątrzkomórkowego wapnia dla nadpobudliwości, dwa z sugerowanych celów CBD wydają się obniżać wewnątrzkomórkowe stężenia wapnia.
Pierwszym mechanizmem jest działanie kannabidiolu na sierocy receptor sprzężony z białkiem G-55 (GPR55), który może pośredniczyć we wzroście wewnątrzkomórkowego stężenia wapnia i moduluje wzorce ekspresji genów. Kannabidiol wydaje się działać jako antagonista.
Drugim mechanizmem jest działanie kannabidiolu na receptor TRPV1 (transient receptor potential vanilloid-1), który pośredniczy w napływie sodu i wapnia, a tym samym może zwiększać aktywność synaptyczną. Kannabidiol może działać jako agonista TRPV1, który wywołuje szybkie ograniczenie i zmniejszenie sygnalizacji i aktywności w której pośredniczy TRPV1, dlatego też interakcja z TRPV1 jest kluczowa dla działania przeciwnapadowego CBD.
Trzecim mechanizmem jest hamowanie wychwytu adenozyny. Wiadomo, że zmniejszenie ilości zewnątrzkomórkowej adenozyny może przyczyniać się do rozwoju padaczki, a zwiększenie jej poziomu może wywierać działanie przeciwdrgawkowe, co ma znaczenie dla zakończenia napadu. Obserwacje odzwierciedlają wyniki sugerujące, że obniżony poziom adenozyny jest jednym z czynników mogących przyczyniać się do rozwoju padaczki. Dowody doświadczalne wspierają wpływ CBD na procesy sygnalizacji w których pośredniczy adenozyna. W szczególności CBD może zwiększać pozakomórkowe stężenia adenozyny w oparciu o hamowanie komórkowego wychwytu puryn. Zasugerowano więc, że hamowanie transportu adenozyny i związane z tym wzmocnienie sygnalizacji adenozyny może przyczyniać się do przeciwdrgawkowego działania CBD.
W jaki sposób CBD może pomóc psom z epilepsją? - najnowsze badania i potencjalne skutki uboczne
Podczas gdy wczesne doniesienia o możliwej korzyści medycznej z preparatów na bazie konopi sięgają około 2700 roku przed naszą erą, dopiero w ostatniej dekadzie uzyskano dowody z otwartych i kontrolowanych placebo badań randomizowanych wykazujących skuteczność przeciwpadaczkową CBD u ludzkich pacjentów cierpiących na zespoły genetyczne z opornymi na leczenie napadami. Dostępne informacje z medycyny ludzkiej wywołały zainteresowanie lekarzy weterynarii i właścicieli zwierząt w stosowaniu olejku CBD dla psa.
Dostępne dane pochodzące od innych gatunków, w tym od pacjentów ludzkich, sugerują, że prawdopodobnie CBD może wywierać działanie przeciwdrgawkowe u psów. Dotychczasowe dane kliniczne z badań kontrolowanych ograniczają się do dwóch badań u psów z oporną na leczenie padaczką idiopatyczną.
W 2022 roku przeprowadzono randomizowane, badania kliniczne u czternastu psów z padaczką idiopatyczną lub przypuszczalnie idiopatyczną. W badaniu tym psy otrzymywały placebo lub bogaty w CBD i kwas kannabidiolowy (CBDA) ekstrakt z konopi w preparacie z olejem sezamowym. Leczenie zamieniano po 3 miesiącach. Podczas ekspozycji na CBD/CBDA częstotliwość napadów, jak również liczba dni z aktywnością napadową były znacząco niższe niż w fazie placebo. Liczba respondentów z ≥ 50-procentową redukcją częstotliwości napadów wyniosła sześć z 14 psów w fazie leczenia CBD/CBDA, podczas gdy odpowiedniej redukcji nie zaobserwowano, gdy psy otrzymywały placebo. Z wyjątkiem łagodnego wzrostu fosfatazy alkalicznej, nie uwidoczniły się żadne zmiany w liczbach krwi i chemii surowicy. Zgodnie z wcześniejszymi doniesieniami, skutki uboczne były niewielkie, z sennością i ataksją obserwowanymi odpowiednio u trzech i czterech psów.
Inne wcześniejsze badanie przeprowadzone w 2019 roku miało za zadanie ocenić skuteczność CBD u psich pacjentów z padaczką oporną na leczenie. Dane dotyczące napadów z 16 tygodni przed rozpoczęciem badania zostały uznane za dane wyjściowe do porównania z fazą badania. Podczas gdy średnia miesięczna częstotliwość napadów nie uległa zmianie w grupie placebo, u psów leczonych CBD widoczna była 33% redukcja. Chociaż wyniki te mogą wskazywać na przeciwdrgawkowe działanie CBD, liczba respondentów z co najmniej 50-procentową redukcją częstotliwości napadów okazała się identyczna w obu grupach psów. Stężenia CBD w osoczu były wielokrotnie analizowane 4, 8 i 12 tygodni po rozpoczęciu badania. Co ciekawe, potwierdzono ujemną korelację między procentową zmianą częstotliwości napadów a stężeniem CBD w osoczu.
Źródło:
- "Cannabidiol in canine epilepsy", Heidrun Potschka, Sofie F.M. Bhatti, Andrea Tipold, Stephanie McGrath.
- "Canine epilepsy: What can we learn from human seizure disorders?", Kate CHandler.