CBD (kannabidiol) stanowi istotny składnik konopi i nie wykazuje potencjalnie psychoaktywnego działania, które jest charakterystyczne dla THC. Produkty zawierające CBD nie są jednolite - istnieje wiele różnych rodzajów produktów. Różnią się one nie tylko sposobem podania, ale także zawartością kannabidiolu oraz obecnością innych naturalnych związków roślinnych, takich jak fitokannabinoidy, terpeny, flawonoidy. Te różnice wpływają na ogólny efekt terapeutyczny produktów. Przedkliniczne badania sugerują, że CBD może wpływać na różne mechanizmy związane z rozwojem raka. Istnieją również dowody, zarówno przedkliniczne, jak i kliniczne, na skuteczność CBD w łagodzeniu wielu objawów związanych z chorobami oraz w uzupełnieniu tradycyjnych metod leczenia.

Pierwsze doniesienia na temat potencjalnego leczniczego działania kannabinoidów w chorobie nowotworowej pochodzą z lat 70. XX wieku. Wykazano, że substancja znaną jako dronabinol, gdy była podawana doustnie, wykazywała istotne statystycznie zdolności do hamowania wzrostu komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku glejaków i nowotworów skóry. Badano właściwości kannabinoidów zarówno w warunkach laboratoryjnych (in vitro) jak i na żywych organizmach (in vivo). Następnie przez wiele lat nie kontynuowano badań w tym kierunku, aż do lat 90. XX wieku.

Spis treści

1. Nowotwory a układ endokannabinoidowy

2. Przeciwnowotworowe mechanizmy działania CBD

3. Indukcja apoptozy

4. Hamowanie cyklu komórkowego

5. Hamowanie angiogenezy i przerzutów

6. Skuteczność CBD w leczeniu raka i objawów związanych z leczeniem raka

7. Lęk

8. Depresja

9. Zaburzenia snu

10. Nudności i wymioty

11. Wyniszczenie organizmu

12. Łączenie CBD z tradycyjnym leczeniem raka

13. Podsumowanie

14. Źródło

Nowotwory a układ endokannabinoidowy

Wszystkie osoby posiadają swoją własną naturalną równowagę układu endokannabinoidowego, co jest odzwierciedlone przez ilość dwóch ważnych substancji - anandamidu (AEA) i 2-arachidonoiloglicerolu (2-AG). Te substancje, znane jako endokannabinoidy, wpływają na różne aspekty funkcjonowania naszego organizmu, poprzez oddziaływanie z receptorami kannabinoidowymi w naszym mózgu.

Zróżnicowane procesy, w jakie zaangażowany jest nasz układ endokannabinoidowy, sprawiają, że wpływanie na niego za pomocą naturalnych substancji lub ich sztucznie stworzonych odpowiedników, może stanowić obiecujący kierunek terapeutyczny w przypadku wielu schorzeń. Receptory kannabinoidowe są obecne zarówno na komórkach nowotworowych, jak i zdrowych komórkach naszego organizmu. Badania sugerują, że zaburzenia w funkcjonowaniu układu endokannabinoidowego mogą odgrywać istotną rolę w rozwoju wielu chorób, w tym nowotworów. Co więcej zaburzenia te mogą wpływać na objawy i oznaki związane z chorobami nowotworowymi oraz ich leczenie, takie jak lęki, depresja, zaburzenia snu itp. Dowiedziono również, że w przypadku wielu nowotworów obserwuje się zwiększoną produkcję endokannabinoidów i wzmożoną aktywność receptorów kannabinoidowych, co często koreluje ze stopniem złośliwości nowotworu.

Działania stosowane w leczeniu raka i objawów związanych z leczeniem raka

Przeciwnowotworowe mechanizmy działania CBD

Mechanizm przeciwnowotworowego działania kannabinoidów wiąże się głównie z aktywacją receptorów CB1 i CB2. Aktywacja tych receptorów wywołuje różnorodne efekty, które wpływają na funkcje fizjologiczne i biochemiczne komórek nowotworowych. Te efekty obejmują m.in. kontrolę cyklazy adenylowej, regulację kanałów jonowych (aktywację kanałów potasowych i hamowanie kanałów wapniowych), kontrolę poziomu wapnia wewnątrzkomórkowego, aktywację kinazy białkowej C, regulację szlaku kinazy białkowej MAPK (ważnego dla wzrostu, transformacji nowotworowej i apoptozy komórek), bezpośredni wpływ na geny regulujące produkcję białek oraz kontrolę metabolizmu tlenku azotu (NO) poprzez zwiększenie aktywności syntazy NO.

Obecnie uważa się, że kannabinoidy wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe poprzez trzy główne mechanizmy: indukcję apoptozy (programowaną śmierć komórkową), bezpośredni wpływ na cykl komórkowy oraz hamowanie procesów angiogenezy (tworzenia nowych naczyń krwionośnych) i przerzutów nowotworowych.

Indukcja apoptozy

W badaniach przeprowadzonych przez Velasco i jego zespół stwierdzono, że głównym mechanizmem, za pomocą którego kannabinoidy wykazują działanie przeciwnowotworowe, jest zwiększenie poziomu ceramidu wewnątrz komórek. Wzrost ten następuje przez aktywację dwóch enzymów, a mianowicie sfingomielinazy i serynopalmitylotransferazy SPT. Wyższa ilość ceramidu w komórkach prowadzi do uruchomienia kaskady kinaz RAF1/MAP, które z kolei prowadzą do zahamowania cyklu komórkowego i apoptozy (programowanej śmierci komórkowej).

Warto zaznaczyć, że szczegółowe badania wykazały, że kannabinoidy mają podwójne działanie na komórki glejowe oraz na komórki glejaków mózgu. W przypadku prawidłowych komórek glejowych kannabinoidy wykazują tendencję do hamowania procesu apoptozy, natomiast w komórkach nowotworowych glejaka mózgu stymulują apoptozę.

Hamowanie cyklu komórkowego

Aktywowanie receptorów CB1 w organizmach ssaków wpływa na sposób, w jaki komórki przeprowadzają swój cykl życiowy, szczególnie między fazą G1 a fazą S. Ten proces powoduje zahamowanie rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych. Chociaż nie jest jeszcze w pełni zrozumiany dokładny mechanizm tego działania, wydaje się, że istotną rolę odgrywa aktywacja kaskady Raf1/MAP oraz zmniejszenie poziomu dwóch określonych receptorów, które regulują wzrost komórek: receptorów prolaktyny i neurotrofiny. Te efekty zostały potwierdzone w badaniach na komórkach raka prostaty, gdy podano im substancje takie jak AEA i 2-AG.

Hamowanie angiogenezy i przerzutów

Wzrost nowotworów i ich zdolność do rozprzestrzeniania związane jest z tworzeniem nowych naczyń krwionośnych. Hamowanie tego procesu może znacząco wpłynąć na rozwijanie się nowotworów. Przeprowadzona analiza na modelu zwierzęcym, wykorzystującym myszy, dla guzów nowotworowych (zwłaszcza glejaków i nowotworów skóry), wykazała, że po zastosowaniu kannabinoidów naczynia krwionośne wewnątrz nowotworów stawały się mniejsze i mniej sprawne w transporcie krwi. Te zmiany były związane z obniżeniem produkcji czynnika wzrostu naczyń krwionośnych VEGF (czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego). Ponadto, aktywacja receptorów CB1, które znajdują się w naczyniach śródbłonka, prowadziła do zmniejszenia migracji i przeżycia komórek śródbłonka. W rezultacie proces aktywności matriksowej metaloproteinazy-2, która jest kluczowym elementem w tworzeniu nowych naczyń i przerzutach nowotworowych, był również hamowany.

Skuteczność CBD w leczeniu raka i objawów związanych z leczeniem raka

Istnieje wiele współistniejących objawów i dolegliwości, które występują u pacjentów dotkniętych nowotworem, związanych zarówno z samą chorobą, jak i jej terapią. Te manifestacje obejmują odczuwanie stresu, występowanie stanów lękowych i depresji, problemy z jakością snu, epizody nudności i wymiotów (często związane z chemioterapią), dolegliwości bólowe, neuropatię (np. wywołaną przez chemioterapię lub radioterapię), zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (często obserwowane przy stosowaniu chemioterapii lub radioterapii w obszarze głowy i szyi), uczucie chronicznego zmęczenia związanego z chorobą nowotworową, wyniszczenie organizmu (kacheksja) i utratę apetytu. CBD może odgrywać istotną rolę jako składnik kompleksowego podejścia do łagodzenia tych dolegliwości, w połączeniu z tradycyjnym leczeniem oraz uwzględnieniem zmian w diecie, regularnej aktywności fizycznej, promocji zdrowego snu, odpowiedniego poziomu witaminy D i redukcji poziomu stresu.

Lęk

Badania przeprowadzone na zwierzętach sugerują, że CBD może pomagać w łagodzeniu stanów lękowych. Wyniki tych eksperymentów pokazują, że efekty przeciwlękowe kannabidiolu pojawiają się wtedy, gdy podaje się go w umiarkowanych ilościach. Działanie przeciwlękowe czystego CBD przebiega według krzywej dawka-odpowiedź w kształcie dzwonu. W odpowiednich dawkach CBD wykazuje działanie przeciwlękowe, ale nie w przypadku zbyt niskich ani zbyt wysokich dawek.

Dodatkowo, istnieją badania kliniczne przeprowadzone na zdrowych ochotnikach oraz osobach cierpiących na zespół lęku społecznego (SAD), które również sugerują, że CBD może pomóc w redukcji objawów lęku. Opisane jest także studium przeprowadzone w szpitalu psychiatrycznym, gdzie CBD było stosowane jako uzupełnienie do tradycyjnych leków, a także przynajmniej trzy badania, które analizowały przepływ krwi w mózgu u zdrowych mężczyzn oraz pacjentów z SAD. Wyniki te potwierdzają korzystne działanie CBD w kontekście przeciwlękowym.

Depresja

Depresja jest często obserwowana u pacjentów cierpiących na raka. Jej częstość występowania zwykle rośnie w miarę nasilenia choroby nowotworowej oraz pojawienia się u pacjentów objawów takich jak ból i uczucie zmęczenia.

Naukowe dowody przedkliniczne sugerują, że kannabidiol może wykazywać korzystny wpływ na redukcję zachowań związanych z depresją poprzez kilka potencjalnych mechanizmów działania. Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że CBD może obniżać wskaźniki stresu oraz redukować zachowania podobne do objawów depresji i lęku. W przypadku badań na ludziach, istnieje również kilka opublikowanych przypadków naukowych, które sugerują, że CBD może pomagać w zmniejszeniu objawów depresji.

Zaburzenia snu

U osób z chorobami nowotworowymi często występują trudności ze snem. Niektórzy z nich borykają się z bezsennością nawet po zakończeniu leczenia.

Badania wykazują, że osoby, które mają problemy ze snem i opóźnione zasypianie, często korzystają z olei konopnych zawierających wyższe stężenie CBD. Istnieje wiele badań, w tym przypadki kliniczne, badania grupy przypadków i kontrolowane badania losowe, które sugerują, że CBD może być skuteczne w poprawie jakości snu. Dlatego istnieje potrzeba przeprowadzenia dalszych badań, aby dokładnie zrozumieć, jak oleje CBD może wpływać na sen u pacjentów chorujących na raka. Potencjalne korzyści związane z poprawą jakości snu w tej grupie pacjentów mogą być znaczące.

Nudności i wymioty

Nudności i wymioty, które mogą wystąpić jako skutek uboczny podczas chemioterapii, są niepożądanym efektem tego leczenia i czasem mogą skutkować przerwaniem terapii. Chociaż zachodnie leki farmaceutyczne mogą być skuteczne w łagodzeniu wymiotów, kontrola nudności nie jest tak efektywna.

Według badań przeprowadzonych przez Parkera, dowody z eksperymentów na zwierzętach sugerują, że CBD może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości nudności i wymiotów, o ile stosowane są odpowiednie dawki. Inne badania na zwierzętach sugerują, że kannabinoidy, takie jak kwas kannabidiolowy (CBDA) i kwas tetrahydrokannabinolowy (THCA), mogą również być skuteczne w łagodzeniu nudności. Warto zaznaczyć, że CBDA wydaje się być aż tysiąc razy silniejszy od CBD w redukcji zarówno ostrej, jak i przewidywanej nudności. Co więcej, stosowanie niskich dawek CBDA może potęgować działanie przeciw nudnościom leku ondansetron.

Wyniszczenie organizmu

Według statystyk, około 20% wszystkich przypadków zgonów związanych z nowotworami jest powiązanych z kacheksją (wyniszczeniem organizmu). Z uwagi na fakt, że CBD posiada właściwości przeciwzapalne, istnieje teoria, że może mieć istotny wpływ na utrzymanie równowagi między działaniem cytokin, które wspierają stan zapalny, a tymi, które mu zapobiegają. To z kolei może wpłynąć na przebieg kacheksji w kontekście guzów nowotworowych.

Łączenie CBD z tradycyjnym leczeniem raka

Wiele dowodów sugeruje, że CBD może skutecznie współdziałać z różnymi lekami stosowanymi w chemioterapii, zwiększając ich efektywność. Na przykład, zaobserwowano, że CBD sprawia, że komórki nowotworowe stają się bardziej podatne na działanie cisplatyny, co prowadzi do znacznego wzrostu procesu apoptozy wywołanej przez tą substancję. To sugeruje, że CBD może pełnić rolę wspomagającą w terapii nowotworowej. Badacze potwierdzili, że aktywacja sygnalizacji poprzez receptor GPR-55 przyczynia się do wzrostu i rozwoju raka trzustki, a hamowanie tego receptora prowadzi do ograniczenia postępu choroby i znacznego zwiększenia szans na przeżycie u myszy z rakiem trzustki. Co więcej, odkryto, że CBD zwiększa skuteczność działania gemcytabiny. Myszy leczone jednocześnie CBD i gemcytabiną przeżywają znacznie dłużej niż te, które otrzymują jedynie gemcytabinę. To połączenie leków także przeciwdziała mechanizmom, które prowadzą do wykształcenia oporności na gemcytabinę, zarówno w badaniach laboratoryjnych, jak i na żywych organizmach. To daje nadzieję na leczenie nowotworów o bardzo niskim rokowaniu.

Podsumowanie

Badania wskazują, że CBD może potencjalnie być przydatne w terapii raka, w tym w łagodzeniu objawów i skutków związanych z tą chorobą oraz jej leczeniem. Badania laboratoryjne sugerują, że CBD może wpływać na różne mechanizmy związane z rozwojem nowotworów. Zarówno badania laboratoryjne, jak i badania kliniczne dostarczają pewnych dowodów na to, że CBD może być skuteczny w łagodzeniu bólu, lęku, depresji związanymi z rakiem, trudnościami ze snem, nudnościami, wymiotami oraz zapaleniem błony śluzowej jamy ustnej związanym z rakiem i jego leczeniem. Ponadto, badania sugerują, że CBD może wzmacniać skuteczność tradycyjnych metod leczenia, takich jak chemioterapia i radioterapia, oraz chronić przed uszkodzeniami nerwów i narządów. CBD jawi się jako obiecujący element całkowitego podejścia do terapii raka.

Źródło:

"Cannabidiol (CBD) in Cancer Management", Kylie O’Brien

Poznaj odpowiedzi na ważne pytania na temat mechanizmu działania CBD w walce z rakiem

(FAQ)

Czy CBD niszczy komórki rakowe?

Obecnie uważa się, że kannabinoidy wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe poprzez trzy główne mechanizmy: indukcję apoptozy (programowaną śmierć komórkową), bezpośredni wpływ na cykl komórkowy oraz hamowanie procesów angiogenezy (tworzenia nowych naczyń krwionośnych) i przerzutów nowotworowych.