Co to jest układ endokannabinoidowy?
ECS, czyli układ endokannabinoidowy, to sieć sygnalizacji molekularnej, pełniąca kluczową rolę w utrzymaniu równowagi w organizmie. System ten składa się z różnych elementów, takich jak endokannabinoidy, będące cząstkami sygnalizacyjnymi, specyficzne receptory oraz enzymy odpowiedzialne za syntezę i rozkład endokannabinoidów, a także transportery tych związków. Najbardziej zbadane funkcje ECS związane są głównie z regulacją centralnego układu nerwowego (OUN) i funkcją odpornościową organizmu. Ostatnie badania wskazują na istotną rolę ECS w utrzymaniu homeostazy skóry i jej funkcji ochronnych, a także na związek jego dysregulacji z różnymi schorzeniami skórnymi, takimi jak atopowe zapalenie skóry, swędzenie, trądzik, utrata/wypadanie włosów oraz nadmierne/hipopigmentacja.
Co do endokannabinoidów, istnienie endogennego ligandu ECS zostało po raz pierwszy opisane przez Devane i wsp. w 1988 r., kiedy odkryli, że glicerol N-arachidonoiloetanoloaminy (Anandamid, AEA) łączy się z kannabinoidowym receptorem mózgowym u myszy. Od tego czasu wykryto liczne endokannabinoidy w organizmach ludzkich, również w narządach obwodowych, takich jak skóra. Spośród wszystkich endokannabinoidów obecnych w skórze, anandamid (AEA) i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG) są najczęściej badane. Anandamid i 2-AG stwierdzono ilościowo w zakresie femtomolowym zarówno w keratynocytach, jak i komórkach fibroblastów przez Gegotek i in. Szlaki biosyntezy i wychwytu komórkowego tych dwóch mediatorów lipidowych zostały opisane w wielu przeglądach naukowych. Kendalla i wsp. wykryli również inne, mniej znane endokannabinoidy w skórze, takie jak N-palmitoiloetanoloamid (PEA), N-alfa-linolenoiloetanoloamid (ALEA), N-linoleoiloetanoloamid (LEA), N-oleoiloetanoloamid (OEA), N-stearoiloetanoloamid (SEA), N-eikozapentaenoiloetanoloamid (EPEA) i N-dokozaheksaenoiloetanoloamid (DHEA).
Receptory kannabinoidowe w skórze
Receptory kannabinoidowe (CB) są głównie obecne w dużych ilościach w centralnym układzie nerwowym (mózgu i rdzeniu kręgowym), podczas gdy receptory CB2 znajdują się w obwodowym układzie nerwowym (nerwach kończyn), układzie trawiennym i układzie odpornościowym. Badania sugerują, że receptory CB1 i CB2 są również obecne w keratynocytach naskórka, włóknach nerwowych skóry, komórkach skóry, melanocytach, gruczołach potowych i mieszku włosowym. Chociaż receptory kannabinoidowe są głównymi miejscami działania endokannabinoidów, stwierdzono także ich oddziaływanie z receptorami przejściowego potencjału (TRP) obecnymi w różnych typach komórek skóry, biorących udział w procesach takich jak utrzymanie bariery skórnej, wzrost komórek, różnicowanie komórek, procesy immunologiczne i stan zapalny. Ponadto endokannabinoidy oddziałują również z receptorami aktywowanymi przez proliferatory peroksysomów (PPAR) poprzez bezpośrednie (endokannabinoidowe) lub pośrednie (wtórne metabolity endokannabinoidów) szlaki sygnałowe. Aktywacja PPAR (α i γ) częściowo pośredniczy w głównych funkcjach biologicznych endokannabinoidów, takich jak neuroprotekcja, działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Układ endokannabinoidowy w skórze
Kannabinoidy dla zdrowia skóry i schorzeń dermatologicznych
Potencjał kannabidiolu dla zdrowia skóry oraz schorzeń dermatologicznych wynika z istotnej roli, jaką pełni układ endokannabinoidowy (ECS) w regulacji procesów skórnych. Istnieje prawdopodobieństwo, że terapia lokalnymi kannabinoidami może być skuteczna w leczeniu niektórych problemów skórnych oraz ogólnego stanu zdrowia skóry, ze względu na rolę ECS. Jednak większość dotychczasowych badań klinicznych koncentrowała się na wpływie CBD (cannabidiol) i innych kannabinoidów przy spożywaniu, wdychaniu lub wstrzykiwaniu. Istnieją ograniczone badania dotyczące potencjału terapeutycznego kannabinoidów w zastosowaniach lokalnych, ale istnieją dowody sugerujące, że miejscowe stosowanie kannabinoidów, zwłaszcza CBD, może być skuteczną metodą leczenia w niektórych schorzeniach. Pomimo rozsądnej masy cząsteczkowej CBD (314,46 Da), jego wysokiej wartości log P (podział lipidów/woda) wynoszącej ~6,3 stawiają wyzwania w dostarczaniu go przez skórę. Niemniej jednak istnieją metody pokonania tego wyzwania, takie jak stosowanie odpowiednich systemów nośników, co zostało potwierdzone w przypadku wchłaniania CBD przez skórę w badaniach przedklinicznych, na przykład poprzez użycie nośników etosomalnych. W 2003 roku Łódzki i współpracownicy z powodzeniem dostarczyli CBD przezskórnie w modelu mysim przy użyciu etosomalnych nośników. Podobnie, Hammel i zespół badali skuteczność miejscowo stosowanego CBD (1–10%) w postaci żelu, zwłaszcza w łagodzeniu objawów związanych ze stanem zapalnym w modelu szczura z chorobą jednostawową, stwierdzając, że było ono dobrze wchłaniane, a stężenie w osoczu wykazywało liniową zależność od zastosowanej dawki. Badania dyfuzji in vitro, wykorzystujące ludzką tkankę, również wskazywały na potencjał przenikania CBD. Jednakże, do chwili obecnej, brak jest badań klinicznych oceniających zdolność miejscowego wchłaniania u ludzi. Konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć odpowiednie dawki i metody podawania CBD w kontekście terapeutycznego zastosowania na skórę.
Funkcja ochronna skóry
Skóra pełni rolę ochronną jako bariera przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, które mogą prowadzić do powstawania reaktywnych form tlenu (ROS). Stres oksydacyjny może powodować uszkodzenia komórek i, gdy nie jest kontrolowany, może skutkować długotrwałym stanem zapalnym. Ten proces również związany jest z chorobami skóry i procesem starzenia się skóry. Komórki naskórka, zwane keratynocytami, są głównym rodzajem komórek w skórze i wykazują szczególną wrażliwość na wpływ czynników środowiskowych.
W zdrowej skórze przeciwdziała się szkodliwemu nagromadzeniu ROS poprzez aktywację różnorodnych mechanizmów obronnych. Wiele z tych systemów jest kontrolowanych przez główny regulator komórkowego systemu obrony antyoksydacyjnej, NRF2 (czynnik jądrowy erytroid 2-podobny 2) i PPAR-γ. Enzym indukowany stresem, Hemeoksygenaza 1 (HMOX1), stanowi kluczowy gen docelowy NRF2, wykazując właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. W badaniach laboratoryjnych CBD wykazało zdolność do stymulowania ekspresji HMOX1 i innych genów regulowanych przez NRF2. Przeprowadzone badania na komórkach naskórka myszy wykazały, że CBD wpływa na ekspresję genów NRF2, w tym HMOX1, a także wspomaga procesy gojenia ran.
Dodatkowe eksperymenty na ludzkich keratynocytach potwierdziły, że CBD może przenikać do komórek, równoważąc reakcję na stres oksydacyjny wywołany promieniowaniem UVB i nadtlenkiem wodoru. CBD okazało się również chronić integralność błony komórkowej poprzez zapobieganie redukcji wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w błonie komórkowej. Istnieją również dowody wskazujące, że CBD może aktywować PPAR-γ, co może przyczynić się do regulacji odpowiedzi komórkowej. Ze względu na silne właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwapoptotyczne HMOX1 i PPAR-γ, terapie mające na celu regulację ich ekspresji mogą okazać się korzystne w leczeniu chorób skóry charakteryzujących się stanem zapalnym i zaburzeniami keratynowymi, takich jak egzema czy atopowe zapalenie skóry.
Ulga w bólach mięśniowych
Uszkodzenie tkanek zwykle wywołuje reakcję zapalną w organizmie, co może prowadzić do podrażnienia, owrzodzeń, nadwrażliwości tkanek obwodowych, neuropatii i przewlekłych owrzodzeń. Nierozwiązane, przewlekłe stany zapalne w organizmie zwiększają uszkodzenia tkanek i nasilają dolegliwości bólowe. Obecne metody terapeutyczne, takie jak leki przeciwdepresyjne, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i leki przeciwdrgawkowe, stosowane w leczeniu przewlekłego bólu, oddziałują na obwodowy i centralny układ nerwowy, często wywołując niepożądane skutki uboczne. Prace badawcze na modelach zwierzęcych i badaniach klinicznych wykazały, że skoncentrowane działanie na obszarze zapalnym poprzez terapię miejscową (np. klonidyna, kapsaicyna) skutecznie redukuje ból w określonych schorzeniach, unikając jednocześnie negatywnych skutków ubocznych, takich jak depresja oddechowa, sedacja i tolerancja, związanych z terapią wpływającą na cały organizm. Mimo że badania na modelach zwierzęcych wykazują, że doustne przyjmowanie kannabinoidów może mieć działanie przeciwbólowe w przypadku bólu neuropatycznego i zapalnego, a umiarkowany poziom dowodów klinicznych potwierdza korzystne efekty spożywania kannabinoidów w leczeniu przewlekłego bólu (głównie THC oraz kombinacja THC + CBD + niższe poziomy innych kannabinoidów), to kliniczne zastosowanie miejscowo podawanego olejku CBD w leczeniu bólu wciąż nie zostało potwierdzone w solidnych badaniach naukowych i klinicznych.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to długotrwała choroba zapalna skóry, mająca różnorodne źródła, takie jak wpływ czynników środowiskowych, uszkodzenie funkcji ochronnej bariery skórnej, zaburzenia równowagi mikroflory skórnej, dziedziczne predyspozycje genetyczne oraz zmieniona reakcja układu odpornościowego. Badania wykazują, że fitokannabinoidy mogą wpływać na proces zapalny poprzez regulację różnych mechanizmów podstawowych. Adelmidrol, będący pochodną PEA, okazał się skuteczny w łagodzeniu objawów AZS u dzieci i młodzieży. Chociaż skuteczność oleju z nasion konopi nie została jeszcze potwierdzona w pełni w badaniach klinicznych, niedawne badania Petrosino i innych sugerują, że CBD wykazuje właściwości przeciwzapalne w eksperymentalnym modelu alergicznego kontaktowego zapalenia skóry.
Nierównowaga mikroflory skórnej, zwłaszcza spowodowana kolonizacją i tworzeniem biofilmu przez bakterie, takie jak Staphylococcus aureus (S. aureus), również została uznana za istotny czynnik wpływający na nasilenie stanu zapalnego skóry. Wstępne dane sugerują, że olejek eteryczny z konopi, bogaty głównie w terpenoidy takie jak mircen, α-pinen, β-kariofilen, może wykazywać właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwbiofilmowe. Badanie przeprowadzone przez Zengin i współpracowników oceniło skuteczność olejku eterycznego z konopi (EO) wobec różnych szczepów S. aureus, wykazując, że może hamować i eliminować dojrzały biofilm tej bakterii. W związku z tym działanie antybakteryjne i przeciwbiofilmowe olejku eterycznego z konopi wobec S. aureus sugeruje potencjalne zastosowanie terapeutyczne w profilaktyce i leczeniu chorób skóry, w tym atopowego zapalenia skóry.
Świąd - swędzenie skóry
Swędzenie, zwane również świądem, gdy staje się problemem przewlekłym, może istotnie wpływać na jakość życia. Mechanizmy powstawania świądu są dobrze zbadane i szczegółowo opisane w różnych najnowszych przeglądach literaturowych. Chociaż większość badań nad układem endokannabinoidowym (ECS) wskazuje, że reakcja na swędzenie jest głównie regulowana przez receptory CB1 w ośrodkowym układzie nerwowym, istnieją również doniesienia sugerujące, że obwodowe receptory CB1 mogą również istotnie przyczyniać się do występowania swędzenia. Dostępne informacje na temat udziału obwodowych receptorów CB2 są sprzeczne, a konieczne są dalsze badania, aby jednoznacznie określić ich rolę w mechanizmach świądu. Wykazano również, że jonotropowe receptory reagujące na kannabinoidy, takie jak TRPV1-4, TRPA1 i TRPM8, odgrywają istotną rolę w skomplikowanej komunikacji skóry pomiędzy keratynocytami, komórkami odpornościowymi (mastocytami) i nerwami czuciowymi, co prowadzi do doznania swędzenia. Hamowanie aktywności tych kanałów jonotropowych poprzez selektywne związki kannabinoidowe może być korzystne w łagodzeniu objawów świądu.
Badania na modelach mysich wykazały, że inhibitory FAAH i MAGL, które zwiększają poziom endokannabinoidów i regulują reakcje receptorów kannabinoidowych i niekannabinoidowych, wykazują działanie przeciwsądowe, gdy są podawane drogą dootrzewnową i dooponową. Chociaż kannabinoidy, takie jak THC i PEA, wykazują działanie przeciwsądowe w modelach mysich, dane kliniczne na ludziach dotyczące potencjału przeciwsądowego PEA są sprzeczne. Aby rozwikłać ten problem, badania przeprowadzone przez Spradleya i innych wykazały, że endokannabinoidy obwodowe wpływają odwrotnie na zachowanie związane ze świądem w skórze myszy unerwionej rdzeniowo i trójdzielnie. Leczenie świądu może być skuteczniejsze w przypadku dolnych partii ciała niż obszarów skóry twarzy czy głowy unerwionych przez nerw trójdzielny. Ponieważ CBD działa jako inhibitor FAAH, odwrotny agonista CB2 i agonista TRPV1, może potencjalnie odgrywać rolę w regulacji reakcji na świąd, ale istnieją ograniczone naukowe dowody na to zastosowanie.
Trądzik
Powstawanie trądziku wynika głównie z nadmiernej produkcji sebum, niekontrolowanego wzrostu komórek łojowych i stanu zapalnego skóry. Istnieje przekonanie, że układ endokannabinoidowy (ECS) odgrywa istotną rolę w utrzymaniu równowagi skóry, zwłaszcza w procesie lipogenezy. Badania sugerują, że endokannabinoid AEA może stymulować produkcję lipidów w komórkach łojowych przy niskich stężeniach, ale indukować apoptozę przy wyższych stężeniach. Istniejące badania, choć ograniczone, wskazują, że przeciwzapalne działanie CBD na trądzik może być potencjalnym środkiem terapeutycznym poprzez regulację produkcji sebum, wzrostu komórek łojowych i zmniejszanie stanu zapalnego.
Badania przeprowadzone przez Oláha i zespół skupiły się na wpływie CBD na gruczoły łojowe w ludzkich komórkach SZ95. Stwierdzono, że CBD nie wpływa na syntezę lipidów po 24 godzinach leczenia w różnych dawkach, ale może hamować działanie lipogeniczne w obecności endokannabinoidu AEA. Dodatkowo, CBD wykazywało zdolność hamowania zewnętrznej syntezy lipidów indukowanej przez inne substancje lipogenne. Wskazuje to na uniwersalne działanie CBD nie tylko poprzez interakcję z ECS.
Dodatkowo, CBD nie tylko zmniejsza produkcję lipidów, ale również normalizuje lipogenezę w przypadku braku równowagi.
Badania wykazały, że CBD może również ograniczać proliferację komórek łojowych in vitro, bez zmniejszania liczby żywych komórek, ale znacząco zmniejszając ogólną proliferację w określonych dawkach. Wyższe dawki CBD lub długotrwałe stosowanie prowadziły do apoptozy i zmniejszenia liczby żywych komórek. Dodatkowo, CBD wykazywało działanie przeciwzapalne, hamując ekspresję cytokin związanych z trądzikiem. Kontrolowało ekspresję mRNA TNF-α, normalizowało IL-1B i IL6 wywołane przez LPS. To potwierdzało istotne działanie przeciwzapalne CBD.
Oprócz wspomnianych czynników, brak równowagi w mikrobiomie skóry, zwłaszcza przerost bakterii Cutibacterium Acnes, może przyczyniać się do trądziku. Badania in vitro sugerują, że ekstrakt z nasion konopi wykazywał działanie przeciwdrobnoustrojowe na C. Acnes, co może być związane z jego potencjalnym zastosowaniem w leczeniu trądziku. Jednak większe badania kliniczne są potrzebne, aby ocenić skuteczność CBD na poziomie klinicznym w leczeniu trądziku.
Infekcje skóry
CBD i CBG wykazują silne działanie przeciwbakteryjne wobec różnych szczepów Gram-dodatnich, zwłaszcza opornych na metycylinę Staphylococcus aureus (MRSA). Badania wykazały, że CBD wykazuje aktywność przeciwbakteryjną także wobec Listeria monocytogenes, Enterococcus faecalis i opornego na metycylinę Staphylococcus epidermidis (MRSE), przy niskich wartościach minimalnego stężenia hamującego (MIC). Dodatkowo, CBD zostało scharakteryzowane jako substancja wspomagająca, wzmacniająca działanie antybiotyku bacytracyny (BAC) stosowanego na skórę. W połączeniu z CBD, MIC BAC zostało istotnie obniżone, co skutkowało 64-krotnym zmniejszeniem żywotności bakterii, zwłaszcza MRSA, MRSE i E. faecalis.
W badaniach dotyczących synergii między CBD a BAC przeciwko MRSA, wyniki krzywej wzrostu i testu zabijania wykazały, że łączna aktywność obu substancji zmniejszała liczbę bakterii o 6-log 10 jtk/ml w porównaniu z zastosowaniem samego CBD lub BAC. Co interesujące, CBD potęgowało działanie BAC przeciwko MRSA (S. aureus USA300) oraz innym bakteriom Gram-dodatnim. Przeprowadzone testy na bakteriach Gram-ujemnych, takich jak Pseudomonas aeruginosa, Salmonella typhimurium, Klebsiella pneumoniae i Escherichia coli, wykazały, że łączne działanie CBD i BAC było nieskuteczne przeciwko nim. Z uwagi na silne właściwości przeciwbakteryjne wobec bakterii Gram-dodatnich, kannabinoidy mogą być skutecznie stosowane jako dodatkowy składnik w połączeniu z istniejącymi substancjami przeciwdrobnoustrojowymi do zwalczania opornych na antybiotyki bakterii Gram-dodatnich, które są przyczyną infekcji skóry i innych chorób.
Kosmetyki z ekstraktem CBD z konopi siewnych dla cery suchej i wrażliwej
Istnieje kilka badań klinicznych, które pokazują potencjalne korzyści związane z zastosowaniem kannabinoidów w różnych schorzeniach dermatologicznych. Warto zaznaczyć, że kannabinoidy niedawno znalazły się na rynku, przechodząc od produktów kosmetycznych łagodzących stany zapalne skóry do produktów przeciwstarzeniowych. Takimi kosmetyki są między innymi produkty Cannaba Organics z serii DERMOCANNA zawierające w swoim składzie olejek CBD full spectrum. Wśród produktów można wyróżnić między innymi krem CBD na noc i dwufazowe serum CBD. Serum i krem CBD ma za zadanie regenerować skórę i poprawiać jej koloryt. Serum oraz krem zawiera kannabidiol, który wspomaga regenerację skóry, łagodzi podrażnienia, a przy tym szybko się wchłania i daje efekt przeciwzmarszczkowy. Warto sprawdzić te produkty. Badania kliniczne nad zastosowaniem ekstraktów z konopi w leczeniu bólu, stanów zapalnych i nowotworów są aktywnie prowadzone, a rośnie zainteresowanie ich potencjalnym zastosowaniem w schorzeniach wykraczających poza problemy skórne.
Źródło
- "Therapeutic Potential of Cannabidiol (CBD) for Skin Health and Disorders", Sudhir M Baswan, Allison E Klosner, Kelly Glynn, Arun Rajgopal, Kausar Malik, Sunghan Yim and Nathan Stern
- "Cannabinoids and Their Receptors in Skin Diseases", Eun Hee Yoo and Ji Hyun Lee
- "Topical cannabidiol (CBD) in skin pathology – A comprehensive review and prospects for new therapeutic opportunities", Lehlohonolo Makhakhe
Poznaj odpowiedzi na ważne pytania na temat kremu CBD
(FAQ)
Na co jest krem CBD?
Miejscowe stosowanie kremu CBD z konopi ma działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe, przeciwbólowe i działanie antyproliferacyjne na skórę. Początkowe badania sugerują, że kannabinoidy konopne mogą być korzystne w leczeniu egzemy, trądziku, świądu, łuszczycy, a także mieć pozytywny wpływ na proces starzenia się skóry.